नेवार समुदायमा तीजको व्रत. , In the Newar community why donot celebrate of Teej

 नेवार समुदायमा छोरीको ३ पटक विवाह गरिन्छ। पहिलो 'इहिं' अर्थात् बेलसँग विवाह; दोस्रो 'बारा तयेगु' अर्थात् गुफा राख्ने जस्लाई सूर्यदर्शन पनि भनिन्छ र यसमा सूर्यसँग विवाह गरिन्छ भने तेस्रो लोग्नेमान्छेसँग गरिन्छ। नेवार समुदायका महिलाले तिजको समयमा व्रत बस्नु पर्दैन किनकि नेवार कन्याको बाल्यअवस्थामा नै भगवान सुबर्ण कुमारसंग वैदिकतन्त्र निर्देशनअनुसार इही संस्कार सम्पन्न भई कहिले पनि बिधवा नहुने शास्त्रीय मान्यता प्राप्त गरेका हुन्छन्। यस्तो अवस्थामा तीजको व्रत लिई पुन: सौभाग्यका लागि व्रत बसी कामना गर्नुपर्ने आवश्यक्ता हुँदैन भनिएकाे छ। आजकल केही नेवार महिलाहरुले अरुहरुको देखासिकी गर्दै तिजको ब्रत बस्न थालेकाे पनि पाईन्छ। रहरले यो व्रत बसेको हाे भने अर्कै कुरा, तर अज्ञानताबस बसेकाे हाे भने त्यो नेवारी परम्परा, संस्कृति र धर्म-संस्कारसंग मेल नखाएकाे मानिन्छ।त्यसैले नवारले तिज मनाउनु भनेको अनफ्नो खेत बाजो राखेर अरुको खेत खन्न जानू जतिकै हो।।

नेवा:हरुको मोहनी नख:, Mohni Nakhah dashain tika,

 

नेवा:हरुको मोहनी नख:

नेवा: परम्परा अनुसार कौलाथ्व पारुको दिन देखि मोहनी नखःको शुरुवात हुन्छ । नेवा: वर्षमा कौला अन्तिम महिना हो । नेवाःहरुको पात्रो चन्द्रमास अनुसार हुने गर्दछ । पहिलो दिन प्रत्येक महिना पारु (परेवा तिथि)बाट नयाँ महिनाको शुरुवात हुने गर्दछ । कौला महिनाको पहिलो दिन मोहनी नखःको शुरुवात हुन्छ । यसपछि आउने महिला कछलामा नेवाःहरुको नयाँ वर्ष शुरु हुन्छ । जुन म्हपूजाको दिन पर्दछ ।

हुन त अरु जातिले मनाउने दशैमा झै मोहनी नखः मा पनि घटस्थापनाकै दिन नल स्वा: (जमरा) रोपिन्छ । एकाबिहानै नजिकै रहेको खोलामा गएर खोलाको किनारबाट शुद्ध बालुवा तथा शुद्ध जल ल्याएर नल स्वा: रोप्नका लागि माटोको भेग: (मुख खुला भएको भाँडा)मा बालुवा ओछ्याएर त्यसमा एकदिन अगाडि भिजाएको जौ (कसैले मकै पनि मिसाएर) छर्केर बालुवाले नै छोपेर रोपिन्छ । पूजा गरि जौ रोपिसकेपछि सो भेगःलाई फेरी अर्को भाडाले छोपिन्छ । यसरी जमरा रोप्नुको कारण देवीका लागि शुद्ध फूल तैयार गर्नु हो । सूर्यको पनि आँखा नलागोस् । किरा पुतलीहरुले पनि जुठो नगरोस भनेर पूर्ण शुद्ध जमरा तैयार गर्नका लागि नित्य पूजा गर्ने गरिन्छ । तर नल स्वा: रोपिए पछि बिचका दिनहरुमा खासै केही गरिदैन । काठमाडौमा भने पञ्चमीको दिन पचिमह्र अर्थात पचली भैरवको जात्रा मनाउने गरिन्छ । अन्यथा नल स्वा: रोपे पछि सात दिनसम्म दैनिक नित्य पूजाको साथमा नल स्वा: को पूजा मात्र गरिन्छ ।